تکنیک های سه گانه برای انتخاب موضوع سخنرانی
در جلسه اول آموزش سخنرانی از دانشجویان می خواهیم در جایگاه مدرس و مقابل دانشجویان کلاس بایستند و به مدت سه دقیقه سخنرانی کنند، فکر می کنید اولین دغدغه و بیشترین سوالی که از ما می پرسند چیست؟
سوال اکثر دانشجویان این است که درباره چه موضوعی صحبت کنند؟ آنها نگرانند که صحبت هایشان موثر نباشد و مورد استقبال دوستانشان قرار نگیرد.
سحر دانشجوی ترم چهارم رشته شیمی است. در اولین سخنرانی کلاسی مطالب جالبی ارائه کرد. او گفت همه فکر می کنند من مایل به صحبت کردن در جمع نیستم اما مسئله این است که نمی دانم چه بگویم.
حتما برای شما هم چنین وضعیتی پیش آمده است که در جمعی قرار گرفته اید و گفته شده شما فی البداهه صحبت کنید؛ اما نمی دانستید درباره چه بگویید؟ ما برای پاسخ به این سوال و دغدغه در اولین جلسه ی آموزش سخنرانی از موضوع، صحبت می کنیم.
حقیقت این است که انتخاب موضوع مناسب، گامی اساسی به‌سوی اجرای یک سخنرانی اثربخش است و در صورتی که ما به خوبی به آن توجه نکنیم مجبوریم تبعات آن را بپردازیم. هنگامی که داستانی تعریف می‌کنید، دوست دارید مخاطب‌تان علاقه‌مند و مشتاق باشد؛ پس موضوعی برمی‌گزینید که برای مخاطب گیرا باشد. همین موضوع برای سخنرانی هم صادق است. هنگام انتخاب موضوع، مخاطب‌تان را در نظر بگیرید. از خودتان بپرسید: چه موضوعی برای مخاطب جذاب خواهد بود؟
فهرست مطالب
تکنیک های سه گانه برای انتخاب موضوع سخنرانی
قصد دارم روش‌های انتخاب موضوع برای سخنرانی را با شما به اشتراک بگذارم و به شما تضمین می‌دهم که اگر مطالب ارائه شده را با دقت مطالعه کنید و به کار ببندید، می‌توانید مطمئن باشید که موضوع شما جذاب و مناسب است .
زمانی که می خواهید موضوعی برای سخنرانی انتخاب می‌کنید، باید به سه معیار توجه داشته باشید:
- تخصص و یا اطلاعات کافی داشته باشید
- مورد علاقه شما باشد.
- برای مخاطبین جذاب و مورد نیاز آنها باشد
برای انتخاب موضوع مناسب. باید این سه ویژگی به صورت همزمان وجود داشته باشند و اگر یک مورد وجود نداشته باشد؛ در بهترین حالت، بخشی از کار ما ایده‌آل نخواهد بود.
شما قرار است بخش زیادی از زمان خود را صرف آماده‌سازی محتوا و سازماندهی سخنرانی خود بکنید. اگر به موضوع سخنرانی علاقه نداشته باشید، هیچگاه نمی‌توانید برای آن بطور مفید وقت بگذارید و بالتبع نمی تواند مخاطب شما را جذب کند.
هنگام انتخاب موضوع، زمینه‌هایی را که در آن تخصص تجربه و دانش خاصی دارید را مد نظر قرار دهید. زیرا دانش شما باعث می شود زمان شما در انجام تحقیق و پژوهش کاهش پیدا کرده و مطالعه با هدفِ اصلاح و غنی‌کردنِ تخصص‌تان و آشنایی‌تان با مباحث پیرامون آن موضوع انجام شود. توجه داشته باشید که مطالعه، پژوهش و به‌روزرسانی منظم اطلاعات می‌تواند به میزان تسلط شما در ارائه سخنرانی بیفزاید.
انتظار نداشته باشید که درباره‌ی موضوعی که از آن آگاهی اندکی دارید یا اصلا چیزی نمی‌دانید، روان و سلیس سخن بگویید. مخاطب شما به عنوان رکن اساسی سخنرانی و عامل پیش‌برنده ی فرآیند سخنرانی به شمار می‌رود. بنابراین در هر مرحله‌ای از مراحل آماده‌سازی محتوای سخنرانی باید ویژگی‌های مخاطبان را مد نظر قرار دهید.
با شناخت نیازها و علایق مخاطب می‌توانید اهداف و محتوای خود را به شیوه‌ای که برای او جذاب و کاربردی باشد، آماده کنید. فراموش نکنید؛ شما قرار است درباره موضوعی صحبت کنید که «دیگران دوست دارند بشنوند»، نه درباره چیزی که فقط «خودتان دوست دارید بشنوید»!. برای آن که بیشتر از مخاطبانمان بدانیم فصل پنجم را به این موضوع اختصاص داده ایم.
ایده هایتان را بنویسید.
شما برای انتخاب موضوع جستجو را آغاز کرده اید؛ از پیشنهاد دهنده برنامه اطلاعاتی گرفته اید، در فضای مجازی به سراغ گوگل رفته اید و سایت های مرتبط را مشاهده کرده اید، روی تخصص و علاقه خود تمرکز کرده اید و همزمان به زمینه‌های مورد علاقه و نیاز مخاطب هم اندیشیده‌اید؛ ولی راه به جایی نبرده اید و هنوز در تلاشید موضوعی برای سخنرانی‌تان انتخاب کنید. یکی از روش های موثر در این شرایط به کمک شما می آید؛ « بارش فکری» است که به آن «طوفان ذهنی» نیز می‌گویند.
زمانیکه ایده‌های انتخاب موضوع به ذهنتان می‌رسند، باید آنها را همانند قطره‌های باران آزادانه رها کنید و اجازه دهید به سراسر ذهن شما وارد شوند و در نهایت آنها را روی کاغذ بنویسید یا به زبان بیاورید. آنچه در بارش فکری اهمیت ویژه‌ای دارد، فراوانی بودن ایده‌هایی است که به ذهنتان می‌رسد. هر ایده‌ای را که درباره موضوع مورد نظرتان به فکرتان رسید، بلافاصله یادداشت کنید و اصلا نگران ارتباط دادن آنها به یکدیگر نباشید؛ حتی ایده‌های به ظاهر خنده‌دار را هم یادداشت کنید. همین ایده‌هایی که فکر می‌کنید خنده‌دار یا حتی غیرمعمول هستند می‌توانند جرقه ایجاد فکرهای نو و جدیدی باشند.
بکوشید در طول بارش فکری تان، ایده‌های موضوعیِ خلاقانه‌ای مطرح کنید. موضوعی که به‌خوبی انتخاب شده باشد، کلیدی برای سخنرانی موفق خواهد بود.
لیست موضوعات سخنرانی
عده ای از افراد ناآشنا به سخنرانی می خواهند که لیستی از موضوعات سخنرانی به آنها ارائه شود، به نظر شما با توجه به آن چه گفتیم چنین لیستی وجود دارد!؟
آیا موضوعاتی وجود دارد که برای همه مخاطبان جذاب باشد؟ لطفاً پاسخ هایتان را همراه با نام و نام خانوادگی به شماره ۰۹۰۲۳۹۲۹۸۲۰ پیامک نمائید تا در جریان نظرات شما قرار بگیریم .
کدام موضوع را انتخاب می کنید؟
قطعا برای شما هم اتفاق افتاده که در سمینار و یا کلاس آموزشی شرکت کرده اید و صحبتهای سخنران برایتان کسالت آور و بی فایده بوده و به دنبال راهی برای فرار از آن محیط بوده اید؟ خاطراتی که در این خصوص دارید مرور کنید فکر می کنید چرا سخنران نتوانسته مطالب خود را دلنشین و موثر ارائه دهد و رضایت شما را جلب کند؟
سه پاسخ اصلی برای این چرایی وجود دارد ببینید کدام یک علت رضایت نداشتن شما از سخنرانیهایی است که به تازگی در آن شرکت کرده اید. خودتان را جای سخنران آن سمینار تصور کنید؛ به زمان گذشته و قبل از اجرای سخنرانی برگردید؛ به شما گفته اند برای کارشناسان یک موسسه صحبت کنید و انتخاب موضوع را هم به خودتان واگذار کرده اند. شما در مرحله انتخاب موضوع هستید؛ با توجه به سه معیاری که گفتیم عنوانی را در نظر گرفته اید؛ اما نمی دانید که این عنوان مناسب است است یا نه. در این شرایط ممکن است شما نسبت به میزان علاقمندی و دانش خودتان یا نیاز و علاقه مخاطب تردید داشته باشید و این باعث شده تا نتوانید به اطمینان برسید. برای تسریع و راحت بودن شما در انتخاب، سه حالت ممکن را آورده و با مثال، توضیح می دهیم که هر انتخاب چه نتیجه ای برای شما خواهد داشت.
زمانی که موضوع را دوست داریم و در آن متخصص هستیم اما مخاطب آن را دوست ندارد.
در این حالت ممکن است ما به دلیل تخصص اطلاعات خوبی داشته باشیم و البته به دلیل علاقه‌ای که به موضوع داریم، موضوع را بسیار با هیجان و جذابیت ارائه کنیم اما مسأله اینجاست که حتی این دو شرط باعث نمی‌شود که مخاطب لزوماْ به ما گوش کند زیرا اگر مخاطب موضوعی را دوست نداشته باشد، هر کاری هم که بکنیم، بازهم نمی‌توانیم توجه او را به خود جلب کنیم.
راهکاری که در این مواقع پیشنهاد می‌شود این است که ما باید در همان ابتدای صحبتمان کاری کنیم که مخاطبان نسبت به موضوع ما علاقه مند شوند و یا حداقل حس مسئولیت داشته باشند!
مقایسه شرایط فعلی با شرایط ایده‌آل و یا بیان چند نکته جالب و یا ارائه یک قول تضمینی جالب می‌تواند یکی از روش‌های جالب برای شروع باشد که اگر به خوبی صورت بگیرد می‌تواند باعث ایجاد علاقه در مخاطبان بشود.
زمانی که در موضوع متخصص هستیم و آن را دوست نداریم اما مخاطب آن را دوست دارد.
گاهی اوقات ما در یک موضوع متخصص هستیم و التبه مخاطب نیز این موضوع را دوست دارد، اما مشکل اینجاست که ما این موضوع را دوست نداریم و برای همین اتفاقی که رخ می‌دهد این است که اطلاعات مفید ما برای مخاطبی که جویای علم مورد نظر است آنچنان موثر واقع نمی‌شود زیرا ما علاقه و هیجانی نسبت به این موضوع نداریم.
مخاطبــان از شــنیدن موضوعاتی استقبال می کنند کــه بــه آن علاقــه داشــته باشــند و مســئله آن هــا باشــد. در این صورت است که شما می توانید ارتبــاط خود را بــا مخاطبــان تضمیــن کنــید. اگــر قــرار اســت در شــهر جدیــدی ســخنرانی داشــته باشــید؛ قبــل از سخنرانی،اطلاعاتــی از آن شــهر و پیشــینه آن بــه دســت آوریــد کــه بتوانیــد در ســخنرانی از آن اســتفاده کنیــد. به طــور نمونــه بگوییــد کــه، متوجــه شــده اید کــه « مردمان این منطقه در طــول ســالیان ســال بــرای آبادانــی و پیشــرفت شــهر و کشــور خــود از تــلاش دســت برنداشــته اند و خدمات ارزشمندی به مردمان سرزمین خود ارائه کرده اند». مردم معمولاً بــه دنبــال ایــن هســتند کــه ســخنران در مــورد مشــکلات آن هــا صحبت کند و راه حل هــای کاربردی ارائه دهد.
نمونه بارز این موضوع برخی از اساتید دانشگاهی هستند که در مورد موضوعی دانش دارند و اکثر مخاطبان آنها نیز از روی علاقه در این رشته تحصیلی مشغول به تحصیل هستند اما این اساتید تنها به دلیل مسائل مالی به تدریس مشغول هستند و به محض این که منبع مالی دیگری داشته باشند دست از تدریس می‌کشند!
خوب در این حالت مخاطبان خواسته یا ناخوتسته متوجه این موضوع می‌شوند و میزان توجه آنها به مراتب کمتر خواهد شد.
برای این دسته از سخنرانان بهترین توصیه، رها کردن موضوع و انتخاب موضوعی دیگر است. زیرا سخنرانی که از روی علاقه شخصی انجام نشود تاثیرگذار نخواهد بود.
ملاک شخصی من برای انجام یک کار این است که ببینم آیا اگر برای همین کار به من دستمزد ندهند نیز حاضر به انجام آن هستم؟
زمانی که ما و مخاطب موضوع را دوست داریم، اما در مورد آن اطلاعی نداریم.
آخرین حالت زمانی است که هم ما و هم مخاطب به موضوعی علاقه مند هستیم اما در مورد آن اطلاعی نداریم مثل صحبتهای راننده تاکسی و مسافران در مورد وضعیت اقتصادی! جذاب اما بی محتوا!
حالا مساله این است که شما بتوانید موثرترین و ایده‌آل ترین حالت سخنرانی را پیدا کنید و بهترین موضوع سخنرانی را برای خود بیابید.
موضوعتان را نهایی کنید.
پس از پژوهش و کندوکاو فراوان، موضوعی را انتخاب کرده‌اید. تبریک! حالا قسمت شیرین داستان از راه می‌رسد: آن موضوع را قابل مدیریت کرده و سخنرانی‌تان را پرورش دهید. به مبحث تعیین هدف فکر کنید. زمانی که هدف سخنرانی را محدود کردیم و هدف اصلی و فرعی را پیدا کردیم.
اگرچه رسیدن به این تصمیم گیری آسان نبود اما راه شما برای تعیین موضوع هموار شده و با استفاده از اهداف تدوین شده می توانید به راحتی موضوع اصلی و فرعی را بنویسید. در موضوع نویسی هم به همان روش عمل می کنیم. تصمیم‌گیری درباره‌ی موضوعی کلی، فقط شما را به سمت پرورش یک سخنرانی هدایت کرده است؛ و نه به سمت پایان کار. برای نمونه، اگر تصمیم بگیرید که موضوعتان درباره‌ی حقوق باشد، این موضوع بسیار گسترده است. سخنرانی‌تان درباره‌ی تاریخچه‌ی حقوق خواهد بود؟ یا درباره‌ی قوانین حقوقی مشخص؟ یا قوانینی خاص؟ نهایی‌کردنِ موضوعتان، عبارت است از فرایند شناسایی موضوعات فرعی؛ چنان‌که این پرسش‌ها نشان می‌دهند، انتخاب موضوعی کلی فقط گام نخست است؛ آنچه باید انجام دهید، شناسایی دامنه‌ی ارتباط‌تان با موضوعِ سخنرانی از طریق تقسیم آن به بخش‌های مهم است.
وقتی اقدام به محدودکردنِ حوزه‌های مشخصِ موضوع کلی‌تان می‌کنید، نکته‌ی مهم این است که چقدر زمان برای سخنرانی‌تان دارید. هر چه زمان‌تان کمتر باشد، موضوع باید محدودتر شود. اگر زمان‌تان کمی بیشتر است، شاید بتوانید دامنه‌ای گسترده‌تر را پوشش دهید. از محدودیت‌های زمانی به نفع خودتان بهره بگیرید و دامنه‌ی سخنرانی‌تان را باریک‌تر کنید.
مشخص‌کردنِ دامنه‌ی موضوع نه تنها نگارش سخنرانی را آسان‌تر می‌کند، بلکه احتمال انتقال مؤثرتر سخنان‌تان را به مخاطب افزایش می‌دهد. پوشش دامنه‌ای محدود به شما اجازه می‌دهد تا اطلاعات جزئی‌تری را در نظر بگیرید و موضوعتان را به شکلی جامع‌تر و عمیق‌تر بیان کنید. وقتی سخنرانی‌تان بر موضوعی خاص متمرکز است، مخاطب آسان‌تر می‌تواند آن را دنبال کند و با توجه به هدف سخنرانی‌تان، آگاه یا متقاعد شود.
اقدام موثر
- لطفا موضوعاتی که که در حوزه ی تخصص و یا علاقمندی شما است را یادداشت نمایید.
- کدام موضوع در هر دو لیست مشترک است؟
- می توانید این موضوع را محور سخنرانیهایتان قرار دهید و مطالعه خود را درهمین زمینه متمرکز کنید.
- پیشنهاد می کنم؛ در کامپیوتر خود پوشه ای برای موضوع انتخابی ساخته و بانک اطلاعاتتان را از همین لحظه ایجاد کنید. سعی کنید آن را در طول مدت آموزش سخنرانی به روز و کامل کنید.
دیدگاهتان را بنویسید