دستیابی به هدف مهمترین انگیزه برای انجام کارها است. شما به این دلیل هفته‌ها و روزها برای آماده‌کردن محتوای خود زمان صرف می‌کنید که بتوانید با صحبت‌هایتان تغییری در ذهن مخاطبان ایجاد کنید. یعنی با استفاده از دانش، مهارت و هنر خود آنها را در مسیری خاص به سوی موضوع و هدفی خاص راهنمایی کنید.
اهداف سخنرانی شما همان مقصد و منظورتان از انجام فرآیندهای قبل و بعد از سخنرانی است.
اگر دقیقا بدانید منظورتان از سخنرانی چیست و به دنبال چه هستید، در گردآوری اطلاعات و مطالب مرتبط برای آماده سازی نطقتان دچار سردرگمی نخواهید شد. داشتن هدف از انباشت اطلاعات بیش از اندازه و غیر همسو با موضوعتان جلوگیری کرده و شما را راهنمایی می‌کند که در راستای مقاصدتان گام بردارید.
فهرست مطالب
هدف خود را مشخص کنید.
همه ما همیشه صحبت هایی در مورد داشتن هدف در زندگی شنیده ایم. همیشه گفته اند که انسان بی هدف مثل کشتی بدون سکان است و یا این که «اگر نمی دانی به کجا می خواهی بروی، به هیچ جایی نخواهی رسید» و… اما واقعیت این است که تعداد بسیار کمی از افراد هستند که واقعا برای خود به درستی هدف تعیین کردند و می دانند که در ۵ سال آینده دقیقا می خواهند به کجا برسند و چه برنامه هایی برای رسیدن به این هدف دارند.
اکثر افراد جامعه، زحمت هدف گذاری به خود نمی دهند و تنها یک تصویر بسیار غیر شفاف از آینده در ذهن شان دارند و از آنجایی که دقیقا نمی دانند که می خواهند به کجا برسند، تلاش مشخصی هم برای آن انجام نمی دهند.
هدف من از بیان دو پاراگراف بالا، آموزش هدف گذاری در زندگی نبود، بلکه بیان این موضوع بود که همه انسان ها اهمیت هدف گذاری را در زندگی خود می دانند اما کمتر کسی وجود دارد که زحمت این کار را به خود بدهد و متاسفانه در سخنرانی نیز دقیقا به این صورت است.
دستیابی به هدف مهمترین انگیزه برای انجام کارها است. شما به این دلیل هفته‌ها و روزها برای آماده‌کردن محتوای خود زمان صرف می‌کنید که بتوانید با صحبت‌هایتان تغییری در ذهن مخاطبان ایجاد کنید. یعنی با استفاده از دانش، مهارت و هنر خود آنها را در مسیری خاص به سوی موضوع و هدفی خاص راهنمایی کنید.
اهداف سخنرانی شما همان مقصد و منظورتان از انجام فرآیندهای قبل و بعد از سخنرانی است.
اگر دقیقا بدانید منظورتان از سخنرانی چیست و به دنبال چه هستید، در گردآوری اطلاعات و مطالب مرتبط برای آماده سازی نطقتان دچار سردرگمی نخواهید شد. داشتن هدف از انباشت اطلاعات بیش از اندازه و غیر همسو با موضوعتان جلوگیری کرده و شما را راهنمایی می‌کند که در راستای مقاصدتان گام بردارید.
نیچه، جامعه شناس آلمانی، جمله ی معروفی دارد که می گوید: اگر چرایی یک چیز را بدانید، با چگونگی آن کنار خواهید آمد
اهداف سخنرانی را بشناسیم
یادتان باشد طی یک سخنرانی قرار نیست مخاطبان به هدف شما برسند، بلکه فقط قرار است با راهنمایی شما در مسیر رسیدن به اهداف قرار بگیرند. بطور کلی هر سخنرانی میتواند سه هدف اصلی داشته باشد:
- اطلاعات دادن به مخاطب درباره موضوعی خاص که می‌دانید درباره آن اطلاعاتی ندارند.
- متقاعد کردن مخاطب برای انجام کاری که می‌دانید درست است.
- سرگرم کردن مخاطب برای اینکه حس رضایت و شادی در او ایجاد شود
با سوال به هدف برسید.
اهداف سخنرانی باید دست یافتنی و واقع بینانه باشند و بتوان آنها را اولویت بندی کرد. با سوالاتی که پیش از آماده‌کردن محتوای سخنرانی از خود می‌پرسید می‌توانید انگیزه و هدف سخنرانی را مشخص کنید و تعیین کنید که دقیقا قصد انتقال چه پیامی به مخاطب را دارید. قبل از نوشتن هدفتان به این سوالات پاسخ دهید:
- چرا شما فرد مناسبی برای ارائه سخنرانی در خصوص موضوع مورد نظر هستید؟
- چرا افراد باید به سخنرانی شما گوش دهند و چه منفعتی برای آنان دارد؟
- مخاطبان در انتهای سخنرانی قرار است چه چیزی را یاد بگیرند؟
- چه تفکری نسبت به من به دست آوردند؟
- در انتهای سخنرانی شما چه اتفاقی قرار است رخ دهد؟
- شــما به عنــوان یــک ســخنران دوســت داریــد کــه مخاطبــان چــه جوابــی بــه شــما دهنــد؟
هــر چــه جوابتــان بــه ایــن ســؤال دقیق تــر باشــد طراحــی و ســازمان دهی صحبت هــای شــما هــم راحت تــر خواهــد بــود و به راحتــی بــه اهدافتــان خواهید رســید.
هدف اصلی و فرعی سخنرانی را مشخص کنید.
معمولا هر سخنرانی یک هدف اصلی دارد و میتواند چندین هدف فرعی نیز داشتهباشد. هدف‌های فرعی، گام‌هایی هستند که برای رسیدن به هدف اصلی برمی‌دارید و مراحل کار شما را به صورت دقیقتر مشخص می‌کنند.
با سوالاتی که پیش از آماده‌کردن محتوای سخنرانی از خود می‌پرسید می‌توانید هدف اصلی سخنرانی را مشخص کنید. برای تعیین هدف فرعی، باید روی یک زمینه از موضوع متمرکز شوید و سخنرانی خود را حول یک محور مشخص سازماندهی نموده و بتوانید منظور و هدف فرعی را در عبارتی واحد بیان کنید( مقصودتان متقاعد ساختن مخاطبان است نسبت به …. و یا اطلاع دادن به شنواندگان درباره…. ). عبارتی که صریحا مشخص کند که دوست دارید در پایان سخنرانی شما چه اتفاقی بیفتد و یا شنوندگان چه چیزی بدست آورند؟ ذکر مثال می تواند در فهم و تشخیص روند انتخاب یک هدف فرعی مفید باشد و تفاوت این دو را مشخص سازد.
در یکی از کارگاه های آموزش سخنرانی، یکی از شرکت کنندگان قصد داشت راجع به قیمت ساختمان در تهران سخنرانی کند و اطلاعات مفیدی به حاضرین بدهد. با یکدیگر روند انتخاب هدف خاص او را دنبال می کنیم.
♣هدف کلی: اطلاع رسانی
نظر شما راجع به این هدف چیست؟ شما فکر می‌کنید او به چه عوامل تاثیرگذاری بر قیمت ساختمان اشاره خواهد کرد؟ هدفش شامل چه نوع ساختمانی هایی می شود تجاری یا مسکونی؟ ویلایی یا آپارتمان؟ کدام منطقه از شهر؟ قصد بررسی در چه برهه ای از زمان را دارد؟ مخاطبان عامه مردم هستند یا قشر خاصی از جامعه؟ و ….
سوالاتی نظیر این که اگر هوشمندانه مطرح شود، روند آماده سازی سخنرانی را شتاب داده و موضوع را مستقیما به شنوندگان مربوط می سازد. بعد از پاسخگویی به این پرسشها؛ هدف خاص را اینگونه بیان کرد:
♣هدف فرعی:
اطلاع رسانی در خصوص نقش سیاست های مالی دولت در نوسانات قیمت آپارتمان های مسکونی شهر تهران در دو سال اخیر در جمع مهندسین عضو سازمان نظام مهندسی
تفاوت را احساس کردید!!! توجه کنید که هدف چقدر واضح و روشن بیان شده و دامنه آن شامل محدوده مشخصی از مخاطبان بوده و موضوع مستقیما به آنان مرتبط شده است. هنگام آماده سازی سخنرانی خود حتما باید گروه مخاطبان بدرستی شناسایی شده و در مرکز توجه قرار گیرد و هدف فرعی با توجه به مخاطبان تعیین شود. در مثال بالا هدف فقط اطلاع رسانی نیست بلکه وظیفه سخنران، نوع خاصی از اطلاع رسانی به گروه خاصی از افراد است.
👈چگونگی بیان هدف فرعی:
تنظیم این هدف، گام اساسی در بسط و توسعه یک سخنرانی موفق است. پس سعی کنید در نوشتن عبارت هدف خود قواعد کلی را که ذکر می شود دنبال کنید:
👈یک عبارت کامل بنویسید.
نامناسب: خرید رایانه
مناسب: اطلاع دادن به مخاطبین در مورد بهترین راه انتخاب یک رایانه شخصی متناسب با نیازهای فردی آنان.
عبارت نامناسب فوق برای عنوان مناسب است ولی دلالت بر هدف فرعی ندارد.
هدف خود را بصورت عبارت بیان کنید نه یک سوال؟
نامناسب: آیا استفاده از کمربند ایمنی لازم است؟
مناسب: متقاعد ساختن مخاطبانم نسبت به اینکه بستن کمربند ایمنی یکی از مهمترین عوامل کاهش صدمات وارده به سرنشینان اتومبیل هنگام تصادفات جاده ای می باشد.
سوالها شاید عناوین مناسبی باشند و حس کنجکاوی مخاطب را برانگیزد ولی به عنوان عبارتهای هدف، مناسب نیستند. آنها اطلاعات درستی درباره موضوع سخنرانی یا کاری که سخنران قصد انجام آن را دارد، نمی دهند.
👈شفاف بوده و از زبان رمز و کنایه اجتناب کنید.
نامناسب: متقاعد ساختن شنوندگان نسبت به اینکه افزایش شهریه متغیر دانشگاه برای دومین بار پیاپی در سال جاری یک دزدی علنی است.
مناسب: متقاعد ساختن شنوندگانم برای تنظیم یک شکواییه برای وزارت علوم در خصوص افزایش پیاپی شهریه در سال جاری
با وجودی که عبارت نامناسب برخی از دلایل و نظرات گوینده را بیان می کند، اما به کار بردن آنان برای بیان هدف فرعی مناسب نبوده و ممکن است از بیانات شما که توام با ادبیاتی این چنین تند و صریح است، بعدها بر علیه شما استفاده شود.
👈عبارت هدف خود را به یک عقیده مجزا محدود کنید
نامناسب: متقاعد نمودن شنوندگان در باب اینکه دولت باید واردات سیگار و تنباکو را محدود نموده و استعمال قلیان در تمامی کافه های عمومی ممنوع شود.
این عبارت مقصود دوعقیده جداگانه را بیان می کند. آسانترین راه چاره انتخاب یکی از آنها به منزله مرکز نطق است.
مناسب: متقاعد ساختن شنوندگان درباره اینکه دولت باید واردات سیگار و تنباکو را محدود کند.
یا مناسبتر: متقاعد ساختن شنوندگان درباره اینکه استعمال قلیان باید در کافه های عمومی ممنوع شود.
👈مطمئن شوید که هدف فرعی شما خیلی مبهم یا کلی نباشد
نامناسب: اطلاع دادن به شنوندگانم راجع به جنگ تحمیلی
مناسب: اطلاع دادن به شنوندگان راجع به نقش نیروهای مردمی در پیروزیهای رزمندگان در طول جنگ تحمیلی
عبارت نامناسب فوق خیلی کلی و وسیع بوده و بطور ناقص توصیف شده است و درباره اینکه گوینده می خواهد چه جنبه ای از جنگ تحمیلی را بررسی کند، هیچ سرنخی نمی دهد. ولی هدف مناسبتر به صورت واضح آنچه را که گوینده در نظر دارد در مورد آن بحث کند را به روشنی نشان می دهد.
هر قدر هدف فرعی شما دقیقتر باشد، آماده سازی نطقتان آسانتر می شود به مثال زیر توجه کنید:
👈هدف اصلی : طالع بینی
👈هدف فرعی: اطلاع دادن به شنوندگان درباره طالع بینی
با این هدف مبهم نمی توانید دامنه ی تحقیقات را به درستی مشخص کنید. ریشه های باستانی طالع بینی، نقش آن در تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان، رواج آن در دنیای معاصر . همه اینها میتواند به طور یکسان در نطقی که برای”اطلاع دادن به شنوندگان درباره طالع بینی، طراحی شده است، مورد استفاده قرار گیرد.
در مقابل به این هدف فرعی نگاه کنید:
👈هدف اصلی: طالع بینی
👈هدف فرعی: اطلاع دادن به شنوندگانم درباره اینکه چرا طالع بینی نمی تواند از لحاظ علمی معتبر شناخته شود.
با این شیوه می توان راحت تصمیم گرفت که چه مطالبی مرتبط و چه مطالبی غیر مرتبط است. ریشه های طالع بینی، نقش آن در تاریخ ، رواج امروزه آن همگی مرتبط با هدف اصلی هستند اما هیچ یک برای تشریح هدفِ “چرا طالع بینی نمی تواند از لحاظ علمی معتبر شناخته شود” ضروری نیست. بنابراین با تعیین اصولی هدف فرعی، دامنه ی مطالعات شما محدودتر می شود و می توانید از وقت آماده سازی محتوای نطق به خوبی استفاده کنید.
اگر در ابتدای راه آماده سازی فرایند سخنرانی، این گام را با دقت و اصولی بردارید، مطمئنا با سرعت بیشتری خواهید توانست به جمع آوری محتوای متناسب با آن بپردازید. البته در مرحله تعیین اهداف فرعی، سوالاتی باید از خود بپرسید که پاسخ به آنها منجر به تعیین اهدافی روشن و واضح می شود.
اقدام موثر: هدف اصلی و هدف فرعی سخنرانی خود را بنویسید؟